در دنیای امروز همراه با پیشرفت جوامع بیماری‌ها نیز پیشرفت می‌کنند، یکی از راه‌های درمان این بیماری‌ها می‌تواند استفاده از گیاه های دارویی باشد. از این رو ما در این مقاله قصد داریم با خواص گیاه دارویی پونه کوهی آشنا شویم. پونه کوهی با نام علمی Mentha pulegium گیاهی از خانواده نعناع بوده که برگ‌های کرکی کوچک و بیضی شکل دارد. ساقه‌های آن چهارگوش می‌باشند و گل‌های آن نیز اغلب به رنگ سفید یا صورتی هستند.
این گیاه که به نام های مرزنجوش یا آویشن کوهی نیز معروف است دارای طبعی گرم و خشک است. مرغوب‌ترین آن را می‌توان در اطراف و کنار چشمه‌ها پیدا نمود. طعم گیاه دارویی پونه کوهی در ابتدا بسیار گرم است. این گیاه تقریباً مزه‌ای تلخ و گسی دارد اما پس از اینکه مدتی گذشت حس خنکی و دلچسبی را می‌دهد.
رویش جغرافیایی گیاه دارویی پونه کوهی
همانطور که به آن اشاره نمودیم پونه در دشت‌های مرطوب و در کنار نهرها، داخل جوی‌ها، چشمه‌ها و یا در کنار باتلاق‌ها رشد می‌کند و قابل مشاهده می‌باشد. مناطق خیلی سرد برای پرورش این گیاه مناسب نیست زیرا عناصر غذایی فراوان و آب کافی دو مورد مهم در رشد و پرورش این گیاه می‌باشد.
در آفریقای شمالی، اروپا، حبشه و مناطق مختلف آسیا گیاه دارویی پونه بهترین رشد خود را دارد و به وفور در این مناطق مشاهده می‌شود. البته در مناطق شمالی ایران و در شهرهای مازندران و گیلان و در اطراف نیز رشد این گیاه فراوان است که می‌تواند نیاز کل کشور را تأمین نماید.
خواص گیاه دارویی پونه کوهی
- ضد عفونی کردن ریه: یکی از خواص گیاه دارویی پونه کوهی استفاده از دم کرده‌ی آن برای ضد عفونی کردن ریه و پاکسازی آن می‌باشد. پونه می‌تواند با پاکسازی ریه تأثیر مستقیمی بر تنفس راحت از بینی بگذارد و در شرایطی که کل کشور را بیماری کرونا فرا گرفته است یکی از محبوب‌ترین گیاهان برای کمک به روند درمان محسوب می‌شود. برای اینکه تأثیر پونه را بر سلامت ریه‌ی خود مشاهده کنید توصیه می‌شود روز سه فنجان از دم کرده‌ی آن را میل کنید. برای بهتر کردن طعم آن می‌توانید مقداری عسل به دم کرده‌ی آن بیفزایید.
- رفع اختلالات گوارشی: دمنوش گیاه دارویی پونه سرشار از فیبر است و این فیبر می‌تواند به درمان اختلالات گوارشی موجود در بدن انسان کمک شایانی نماید. این اختلالات گوارشی می‌توانند شامل‌ترش کردن معده، نفخ، کرم معده، درمان اسهال و مشکلات روده باشد. با مصرف مداوم و مرتب دمنوش پونه می‌توانید آن‌ها را درمان نمود.
- پاکسازی کبد: از دیگر خواص گیاه دارویی پونه کوهی پاکسازی کبد از سموم و مواد زائد است که بهتر است برای حاصل شدن این نتیجه از دمنوش ساقه گلدار گیاه دارویی پونه کوهی استفاده نمود. امروزه یکی از مشکلاتی که برای اغلب جوانان اتفاق می افتد مشکلات پوستی ناشی از کبد چرب است. دلیل بروز کبد چرب نداشتن رژیم غذایی مناسب و استفاده بیش از حد از فست فود می‌باشد. یکی از راه‌های درمان ارائه شده استفاده مداوم از دمنوش پونه کوهی می‌باشد.
- کاهش دیابت: یکی دیگر از خواص بسیار مهم گیاه دارویی پونه کوهی کمک به کاهش دیابت نوع 2 می‌باشد. آویشن کوهی با کنترل ترشح انسولین باعث کاهش قند خون خواهد شد. افرادی که از دیابت رنج می‌برند می‌توانند با مشورت دکتر متخصص در حد اعتدال از دمنوش این گیاه مصرف نمایند. تاثیرات فوق العاده ی آن پس از مدتی قابل مشاهده است.
- تنظیم فشار خون: گیاه دارویی پونه کوهی حاوی اسید چرب امگا 3 می‌باشد. این اسید چرب می‌تواند کلسترول خون را کاهش داده و همچنین باعث تنظیم فشار خون خواهد شد. از طرفی می‌تواند با کاهش التهاب سیستم قلبی و عروقی از حمله‌ی قلبی نیز جلوگیری کند. پس آویشن کوهی یکی از گیاهانی است که بهتر است افراد مسن دمنوش آن را به طور مرتب مصرف نمایند تا تاثیرات آن را بر سلامت خود مشاهده کنند.
- درمان عفونت: گیاه دارویی پونه کوهی را می‌توان به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی علیه میکروب‌ها و قارچ‌ها شناخت. این خاصیت به خاطر ترکیبات تیمول و کارواکرول حاصل می‌شود. دمنوش یا ضماد این گیاه دارویی می‌تواند به درمان عفونت‌های قارچی در گوش یا ناخن، عفونت‌های ناحیه تناسلی و رحم در خانم‌ها و عفونت‌های ادراری کمک نماید. پونه کوهی درمان عفونت را از طریق تحریک گلبول‌های سفید خون انجام می‌دهد و روند درمان را تا حد زیادی تسریع می‌کند.
- کمک به چربی سوزی: نوشیدن دمنوش گیاه دارویی پونه کوهی می‌تواند سوخت و ساز را تنظیم کرده و متابولیسم بدن را متعادل کند. همچنین با فعال کردن روده‌ها موجب چربی سوزی شده و در نهایت باعث لاغری شود. با این حال فقط مصرف دمنوش پونه برای این تأثیر کافی نخواهد بود و باید در کنار رژیم غذایی مناسب مصرف شود.
مضرات این گیاه دارویی
گیاهان دارویی نیز مانند داروهای شیمیایی اگر بیش از حد اعتدال مصرف شوند می‌توانند به صورت عکس عمل کنند و به جای خاصیت به بدن ضرر برسانند. در نتیجه باید از مصرف بیش از حدی آن‌ها جلوگیری نمود. اما در برخی افراد مانند زنان باردار مصرف گیاه دارویی پونه اکیداً منع شده است زیرا باعث انقباضات رحم و افزایش جریان قاعدگی خواهد شد.حتی می‌تواند خطر سقط جنین را برای مادر فراهم کند پس بهتر است تا حد امکان از این دمنوش استفاده نشود و یا در حد اعتدال مصرف شود.
زیاده روی در مصرف گیاه دارویی پونه می‌تواند برای افراد باعث سردرد، افزایش فشار خون و تپش قلب شدید و یا در برخی افراد مسمومیت شود که ممکن است خطرات جبران ناپذیری را باعث شود. یکی دیگر از موارد منع مصرف در افرادی است که مشکلات کبدی و کلیوی جدی دارند و یا افرادی که تشنج می‌کنند و بیماری صرع دارند می‌باشد. برای این افراد نیز مصرف پونه منع شده است یا در حد بسیار کم مصرف شود و حتماً با مشورت دکتر معالج مصرف شود.
