گیاه دارویی چغندر، ماده اولیه قند که یکی از مواد مغذی مهم همه افراد بدون استثنا می‌باشد. گیاه چغندر به علت ساختار ریشه توسعه یافته خود گیاهی بسیار مقاوم به خشکی می‌باشد و از برگ، ساقه و ریشه آن در صنایع غذایی استفاده می‌گردد و از تفاله آن به عنوان خوراک دام‌ها مصرف می‌شود.
علاوه بر این، چغندر گیاهی است که کیفیت خاکی را که می‌روید و بهره مندی محصولات کاشته شده پس از آن را افزایش می‌دهد. در عین حال، گیاه چغندر در مراحل کشت، جمع آوری، حمل و نقل و تبدیل کردن به محصولات جانبی بسیار متفاوت در صنایع، منبع امرار معاش هزاران خانواده و میلیون‌ها نفر است.
آشنایی بیشتر با گیاه چغندرقند
گیاه دارویی چغندر از تیره اسفناجیان است و طبع گرم و تری را دارد. قسمتی از چغندر قرمز که یکی از ده ها گونه گیاه چغندر است که به عنوان خوراکی و به خصوص‌ترشی آن را می‌شناسیم، ریشه‌هایی است که در زیر زمین باقی می‌مانند. از برگ‌های آن در بسیاری از غذاهای محلی نیز استفاده می‌شود. استفاده گسترده‌ای در خارج از آشپزخانه برای به دست آوردن رنگ ریشه و به عنوان یک گیاه تصفیه سنتی دارد.
کالری و ارزش غذایی چغندر قرمز
گیاه چغندر قند دارای ارزش غذایی چشمگیری است چرا که تقریبا از هر ماده مغذی و ویتامینی که بدن شما به آن نیاز دارد، مقدار کمی از آن در این گیاه دارویی یافت می شود. مقادیر زیر ارزش غذایی این ماده در 100 گرم است.
- مقدار: 100 گرم
- کالری: 44
- پروتئین: 1.7 گرم
- چربی: 0.2 گرم
- کربوهیدرات: 10 گرم
- فیبر: 2 گرم
- فولات: 20 درصد از ارزش روزانه (DV)
- منگنز: 14 درصد از DV
- مس: 8 درصد DV
- پتاسیم: 7 درصد DV
- منیزیم: 6 درصد از DV
- آهن: 4 درصد از DV
- 4درصد ویتامین C و B6
فولات موجود در این ماده برای سلامت قلب مفید بوده و منگنز نیز می توان به جلوگیری از پوکی استخوان و بهبود مغز کمک نماید. علاوه بر این موارد، تولید انرژی مورد نیاز بدن شما از طریق مس فراهم می گردد.
پراکنش گیاه چغندر
گیاه چغندر در آب و هوای کوهستانی که از کیفیت خوبی بهره مند است کشت می‌شود. این گیاه در ایران در مناطقی مانند اقلید، شهرکرد، میاندوآب، تربت حیدریه بیشترین کشت را دارند. همچنین مناطق مشک آباد اراک هم بهترین چغندر را در کشور ایران دارد. دانه‌ها یا نهال‌های آن باید در فاصله 5 تا 10 سانتی متری از همدیگر به صورت ردیفی کاشته شوند. چغندر قرمز در آب و هوای سرد بهتر رشد می‌کند و بر روی انواع مختلف خاک سازگار می‌باشد. مردم چغندر را با نام های چگندر، چندر و لبو هم می‌شناسند.
فواید گیاه دارویی چغندر
گیاه دارویی چغندر قرمز که تقریباً 90 درصد آن را آب تشکیل می‌دهد، یک ماده غذایی بسیار مهم و ارزشمند با ویتامین‌های A، B، C و P، فسفر، آهن، مس، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، برم، روی و مواد معدنی منگنز است. این غنی‌ترین منبع اسید فولیک (فولات)، یکی از ویتامین‌های گروه B است. این یک ماده مغذی قلیایی و یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است.
فشار خون بالا را کاهش می‌دهد
چغندر حاوی مقدار زیادی پتاسیم است. همانطور که مشخص است، بسیاری از عملکردهای بدن به تعادل در میزان پتاسیم و سدیم وابسته می‌باشد. کمبود یا فراوان بودن یکی از اینها تعادل مایعات و الکترولیت‌های بدن را دچار مشکل می‌کند.
به هم خوردن این تعادل منجر به گرفتگی‌هایی می‌شود که بیشتر در عضلات بوجود می آید. قلب که به خودی خود یک عضله است، ارگانی است که بیشتر تحت تأثیر این کمبود قرار می‌گیرد. گیاه چغندر به علت پتاسیمی که موجود در آن است ماهیچه‌های قلب را تقویت می‌کند، گردش خون را در سراسر بدن اسان می‌کند، جریان خون لازم به مغز را می‌رساند و فشار خون را هم تنظیم می‌کند.
دردهای اسکلتی عضلانی را تسکین می‌دهد
به نظر می‌رسد که آب گیاه دارویی چغندر قرمز برای بهبود و تسکین دردهای شایع و ناشناخته در بافت های سیستم اسکلتی عضلانی سودمند است که بلکه در علم پزشکی به آن فیبرومیالژیا می گویند. چغندر قرمز در تسکین دردهای قاعدگی نیز تأثیر گذار می‌باشد.
موجب بهبود عملکرد ورزشی می شود
بسیاری از افراد پس از مدت کوتاهی بعد از ورزش احساس خستگی می کنند. اگر شما نیز از این دست افراد هستید، توصیه می شود چند ساعت قبل از ورزش کمی گیاه چغندر و یا آب چغندر میل نمایید.
دلیل این امر آن است که نیترات های موجود در آب، ریشه و یا برگ چغندر باعث بهبود عملکرد میتوکندری ها می شوند. همانطور که میدانید میتوکندری ها نقش عمده ای در تولید انرژی برای انجام فعالیت های بدنی دارند. از این رو 2 تا 3 ساعت پس از مصرف چغندر، سطح نیترات بدن به اوج خود می رسد. به همین دلیل بسیاری از ورزشکاران چندین ساعت قبل از شروع تمرینات خود شروع به مصرف چغندر قند و یا آب آن می نمایند.
به افزایش سلامت گوارش کمک می کند
از دیگر فواید گیاه چغندر می توان به ارتقا سلامت گوارش اشاره نمود. فیبر موجود در این ماده موجب بهبود کارایی گوارش شده از این طریق باعث می شود تا از بیماری هایی نظیر یبوست، بیماری التهابی روده و دیور تیکولیت به دور بمانید. همچنین خطر بیماری های سرطان روده بزرگ، بیماری های قلبی و دیابت نوع 2 کاهش می یابد.
سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند
یک سیستم ایمنی قوی و قدرتمند برای مبارزه با بیماری‌های عفونی رایج مخصوصاً در فصل زمستان مورد نیاز است. ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی که سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند، بیشتر از غذاهای گیاهی تهیه می‌شوند. در این مرحله گیاه چغندر قرمز، به عنوان یک سبزی ریشه دار با برگ سبز، قدرت لازم را به سیستم ایمنی می‌دهد. هنگامی که به عنوان ترشی مصرف گردد تبدیل به یک ماده مغذی بسیار ارزشمند و مهم می‌شود که مکانیسم دفاعی را فعال می‌کند.
از کم خونی جلوگیری می‌کند
آهن، B12 و اسید فولیک که از غذا گرفته می‌شود، ترمیم سلول‌های خونی را که هر روز تجزیه می‌شوند، تضمین می‌کند. وقتی یکی از اینها به میزان لازم نباشد، بدن نمی‌تواند سلول‌های خونی لازم تولید کند و کم خونی بوجود می اید. کم خونی به کمبود گلبول‌های قرمز خون در خون بستگی دارد.
کم خونی در افراد مسن و پیر بیشتر در کمبود اسید فولیک دیده می‌شود. کمبود اسید فولیک با مشکلات و عوارض عمومی کم خونی مانند ضعف، رنگ پریدگی و بیماری‌های مکرر و همچنین علائمی مانند از دست دادن حس، ناتوانی در کنترل عضلات و افسردگی خود را نشان می‌دهد. با توجه به تمام این اطلاعات، بهترین انتخاب برای استفاده از اسید فولیک که فواید زیادی برای بدن دارد، گیاه دارویی چغندر است.
خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می دهد
همانطور که میدانید با افزایش سن، خطر ابتلا به آلزایمر و اختلالات عصبی مانند زوال عقل افزایش می یابد. گیاه چغندر حاوی مقدار زیادی نیترات است که موجب می شود تا رگ های خونی بازتر شده و جریان خون با سرعت بیشتری به مغز برسد.
علاوه بر تمام این موارد آنچه که موجب برتری گیاه چغندر در مقایسه با سایر گیاهان دارویی می شود، این است که مصرف آن موجب می شود تا خون در لوب پیشانی جریان بیشتری یابد. لوب پیشانی قسمتی از مغز بوده که در ارتباط با حافظه کاری و قدرت تصمیم گیری است.
باعث می‌شود تا خون لخته گردد
میزان آب موجود در ترکیب خون برای بقا و زندگی بسیار مهم است. خونی که باید در حین گردش در رگ‌ها به اندازه کافی مایع باشد، اگر به هر دلیلی بخواهد از ورید خارج شود باید منعقد گردد. در غیر این صورت، حتی بریدگی کوچک و جزئی می‌تواند باعث از دست رفتن تمام خون در بدن بشود. منگنز که خیلی زیاد در چغندر قرمز موجود است نقش زیادی در انجام این عملکرد حیاتی خون دارد. منگنز همچنین خواص آنتی اکسیدانی گیاه چغندر می‌دهد.
از سلامت سلول‌ها مراقبت می‌کند
گیاه چغندر نیز همانند زنجبیل یک آنتی اکسیدان بسیار قوی می‌باشد. با کم شدن سرعت اکسیداسیون چربی‌ها از تشکیل رادیکال‌های آزاد که به سلول‌ها صدمه می‌رسانند جلوگیری می‌کند و با اتصال به خود رادیکال‌های آزاد موجود را بی ضرر می‌کند. این یک فعالیت بسیار مفید و مناسب می‌باشد که در فرصت اول از تکثیر سلولی غیرطبیعی یعنی تشکیل سرطان جلوگیری می‌کند. تاثیرات پیری را کاهش می‌دهد و کم می‌کند.
یکی از مواردی که باید در هنگام تهیه گیاهان دارویی به آن دقت نمود، تازگی و سلامت گیاهان می باشد. برای خرید باکیفیت ترین گیاهان و محصولات غذایی و دارویی می توانید به فروشگاه دستگنج مراجعه نمایید.
نحوه مصرف چغندرقند
اولین انتخاب برای مصرف گیاه چغندر قرمز باید همیشه خام و کامل باشد. بعد از پوست کندن، در صورت امکان با فشار دادن لیمو روی آن، آنها را به صورت کاملا خام میل نمایید. دانشمندان توصیه می‌کنند که سبزیجات و میوه‌هایی با چنین محتوای مغذی ارزشمندی باید بدون خرد کردن آنها مصرف شوند. در مواردی که امکان خوردن کامل آن وجود ندارد، می‌توان آن را به صورت خلال یا رنده شده نیز مصرف کرد. برگ چغندر نیز قابل استفاده می شود.
موارد منع مصرف
بتانین، ترکیبی که به گیاه چغندر رنگ می‌دهد، در بدن تجزیه نمی‌شود و به طور کامل از طریق ادرار دفع می‌شود. همین امر باعث قرمز شدن رنگ ادرار پس از مصرف این ماده می شود. این کاملاً بی ضرر است، اما با ایجاد احساس خون در ادرار یا مدفوع می‌تواند باعث ایجاد هشدار شود. هیچ مدرک یا اطلاعاتی مبنی بر مضر بودن چغندر قرمز وجود ندارد. مانند هر ماده غذایی، یکی از اجزای چغندر قرمز می‌تواند باعث واکنش آلرژیک شود.
آیا گیاه چغندر برای تیروئید مضر است؟
این سؤال همیشگی ممکن است به دلیل شباهت داشتن برگ چغندر قرمز با کلم سیاه باشد که بسیاری گمان می کنند این گیاه باعث ایجاد گواتر می‌شود. چغندر قرمز هیچ اثری بر فعالیت غده تیروئید ندارد. با این حال، باور عمومی بر این است که گیاهان چلیپایی مثل چغندر میتوانند با جلوگیری کردن از جذب ید باعث اختلالات تیروئید شوند. کسانی که مشکلات مربوط به تیروئید دارند قطعاً باید دقیق‌ترین اطلاعات را از پزشک متخصص خود دریافت کنند.
آیا چغندر به معده آسیب می زند؟
اگر گیاه دارویی چغندر نپخته خورده شود یا شیره آن مصرف شود باعث ناراحتی معده نمی‌شود. تنها در صورتی که این گیاه مقوی را به صورت ترشی مصرف کنید، می تواند موجب افزایش اسید معده شود.
